Katarakt ameliyatında gözümüzde bulunan göz merceği ameliyat ile alınmaktadır. Ameliyatın sonraki aşamasında göz içerisine yapay göziçi mercek yerleştirilmektedir. Yapay göziçi mercek çok ince bir mercektir. Birçok farklı malzemeden yapılmaktadır. Malzemeler farklı olsa da kullanılan göziçi mercek malzemeleri vücüd dokuları ile uyumludur ve zararlı toksik etkileri yoktur.
Katarakt ameliyatı sonrasında göze yerleştirilen çok odaklı göz içi lensler isimlendirilme kolaylığı sağlamak amacıyla "akıllı mercek" olarak adlandırılmaktadırlar.
Belirli göziçi lens çeşitleri şunlardır:
1. Tek odaklı (Monofokal) göziçi lensler: Katarakt ameliyatında en fazla kullanılan lenslerden. Tek bir noktada odaklanma yaparlar. olguların büyük çoğunluğunda uzak görüş daha net olacak şekilde göz içi mercek ayarlaması yapılır. Bu nedenle ameliyat sonrası okuma veya yakın işlerinde kullanmak için ayrı bir yakın gözlüğü kullanılmasını gerektirir.
2. Çok odaklı (Multifokal) göziçi lensler: Ameliyat sonrasında hem yakın hem de uzak mesafeler başka ek bir gözlüğe ihtiyaç duyulmadan net bir şekilde görülür. Bu lenslerin trifokal, akomadatif, EDOF lensler olarak farklı çeşitleri bulunmaktadır.
3. Torik göziçi lensler: Yüksek derecede astigmatı olan hastalar için uygundur.
4. Torik Multifokal: Yüksek dereceli astigmatı düzelten aynı Zaman'da çok odaklı yapısı ile hem yakın hem de uzak mesafelerde net bir görüş sağlarlar.
Göz içi merceğin seçiminde hastanın günlük hayatındaki ihtiyaçlarının yanında tıbbi durumunu da göz önünde bulundurmak gerekmektedir. Hasta ve hekim birlikte karar verme sürecine katkıda verir. Karar verirken sorgulanması gereken durumlar şunlardır.
1. Sizin için günlük yaşamda okuma, bilgisayar ekranına bakma, ince detaylı işler ile ilgilenme gibi net yakın görmeyi gerektiren aktiviteler mi yoksa araç sürme, dış ortamlarda vakit geçirme, televizyon izleme gibi net uzak görmeyi gerektiren aktiviteler mi daha baskındır?
2. Her türlü mevsim şartlarında ve gece yoğun araç kullanmanız gerekiyor mu?
3. Diyabetus mellitus (Şeker hastalığı), nörolojik hastalıklar gibi ciddi hastalıklarınız var mı?
4. Şaşılık, çift görme, tiroid oftalmopati, glokom, yaşa bağlı senil maküla dejenerasyonu (sarı nokta hastalığı) daha önceden göze darbe alınmış olması, daha önceden geçirilmiş göz ameliyatları gib ek bir göz sorununuz var mı?
5. Göz içi merceğin göze konulmasından sonra stabilitesini etkileyecek ek bir göz rahatsızlığı var mı?
6. Göz dokularına toksik etkisi olabilecek ilaç kullanımı öykünüz var mı?
7. Gece körlüğü ya da başka genetik geçişli göz hastalığınız var mı?
8. Aile bireyleri arasında göz rahatsızlığı olan kişiler var mı?
1. Katarakt ameliyatı sonrasında hem uzak hem de yakını gözlüksüz net göreceğiniz için ek gözlük veya kontakt lens masrafınız olmaz
2. Gözlüklere bağımlılığınız olmadığı için daha rahat ve aktif bir yaşamınız olur
3. Yakın ve uzak görmenin yanında ara mesafede net bir görüşünüz olacağı için kesintisiz bir görüşünüz olur.
1. Çok küçük yazıları görmek için ilave yakın gözlükleri bazen gerekebilir.
2. Gece şartlarında ışıkların etrafında haleler, ışık parlamaları görülebilir. Bu durum araç kullanmanızı zorlaştırabilir.
3. Yetersiz ışık şartlarında görme bulanıklığı olabilir.
4. Çoğu insan multifokal gözlüklere ameliyat sonrasında kıza zamanda uyum sağlar. Fakat bu lenslere uyum sağlayamayan kişiler de olabilir. Bu durumda göz içi merceğin değiştirilmesi ancak bir ameliyat ile olabilir.
Monofokal göz içi lenslerin kırıcılık güçlerinin her iki gözde farklı olarak belirlenmesi ile bir göz yakını net görebilecek diğer göz ise uzağı net görebilecek şekilde ayarlanabilmektedir. Monovizyon adı verilen bu işlem ile günlük yaşantının çoğunda hastalar yakın ve uzak gözlüğünü ihtiyaç duymamaktadırlar. Her iki gözdeki farklı görme durumuna hastaların büyük bir çoğunluğu ameliyattan kısa bir zaman sonra adapte olmaktadırlar.
SGK akıllı merceklerin ödemesini karşılamamaktadır.
Göz içerisine yerleştirilen göz içi lensler ömür boyu göz içerisinde kalmaktadırlar. Bu lensler göz dokuları ile uyumlu olacak ve göz dokularına toksik etkileri olmayacak malzemelerden üretilmektedir.